Birecikin Unutulan Bir Oyunu: PEÇÜÇ

       Peçüç, eskiden kış geceleri çok oynanan bir oyundu. Bugün pek görülmemesine rağmen, hem zihinlerden çıkmamış unutulmamış hem de tamamen terk edilip tarih olmamış. Çünkü, halen bazı Birecik veya dışarıdaki Birecikli evlerinde oynanıyor. Yine de PEÇÜÇ unutulanlar arasında yerini aldı denilebilir. İstanbul’daki bir yakınımın evinde halen peçüç var, gittiğimde bazen oynuyorum..

       Peçüç, kızma biradere benzeyen bir oyundur. Hem oyun alanı hem de oynama şekli kızma biradere çok benzer. Ama oyundaki değerleri kızma biraderden tamamen farklıdır.

       Peçüç oyunun adı olduğu gibi oyunun oynandığı oyun aletlerine de peçüç ya da “peçüç takımı” denir, “peçüç takımı” pek söylenmez.

       Peçüç takımı üç parçadan oluşur: 1- Peçüç bezi   2- İt boncukları  3- Oyun taşları

       PEÇÜÇ BEZİ: Adı üstüne bezden yapılır. Genellikle siyah bezin üzerine beyaz iplikle dikiş gidilerek çizgi çizilmiş olur. Ortada bir kare, karenin kenarlarına şekilde görüldüğü gibi 3x8 ‘lik dörtgenler çizilir(dikişle). Dikdörtgenlere “basamak” denir. Ortadaki kareye” DAŞ EVİ” denir. Daş evi taşların son noktası, oyunun bitim noktası olup, ”daş çıkma” yeri de denir. Burada iki bez arasında bir göz yapılmıştır orada oyunun taşları ile it boncukları saklanır. Dikdörtgenlerin bazılarına dikişle çarpı konularak kapatılmıştır. Bunların birer tanesi “oyun başlangıç noktası”dır. Bu ve diğerlerine “bağlantı yeri” denir. Oyun bu peçüç bezi üzerinde oynanır.

       İT BONCUKLARI: Adını bilemeyeceğim bir deniz ürününün kabuğu olan bir şey. Dışı beyaz düz, parlak, içi oyuk 1-1,5 cm boyunda küçük boncuklardır. Uzun kısmı ortadan hafif yarıktır. Bunlar yere serpilir açık-kapalı sayısına göre değer verilerek taşlar yürütülür (ilerlenir). Oyun 6 tane boncukla oynanır. Bunları tazıların, av köpeklerinin boynuna süs olarak taktıkları için “it boncuğu” denir. Atların alınlarına da süs yapmada kullanıldığı görülürdü. Bazen çocukların zubunlarının omuz kısmına da dikilirdi.

       OYUN TAŞLARI: Bunlar ağaçtan yapılır. Peçücün bir gözünü taşmayacak kadar tabanı daire üst tarafı kavisli şekillendirilmiş, tepesi çok küçük taşlardır. Her oyuncu için 4’er tane yapılmıştır. İki oyuncunun taşlarının biçimleri farklıdır, karışmasın diye. Bazen daha iyi ayrılabilsin diye 4’ünün tepesine boya sürülür.

       Bu oyun taşlarını nacar bazarında nacarlar yapardı. Tornaya benzeyen “yaygürgü” denilen tezgahta yapılırdı. Demek Birecik’in yaşamında peçücün oldukça yeri varmış ki, üşenmeden evin herifi gidip nacara “peçüç daşı” yaptırırmış. Bizim Peçüç daşlarımızı rahmetli g...böyük Abdulla Egmmi’ye yaptırırdık.Rahmetle anıyorum.

       İT BONCUKLARININ SAYI DEĞERLERİ: Oyun, yere atılan (serpilen ) boncukların açık-kapalı sayılarına göre oluşan değerlere göre taşlar yürütülerek oynanır. Boncukların kapalı tarafı görünürse “KAPALI”, açık(oyuk) tarafı görünürse “AÇIK” denir. Boncukların sayı değerleri şunlardır :

       25    (Yirmi beş) :    5’i kapalı     1’i açık.

       12    (On iki)      :     1’i kapalı     5’i açık

         8    (Sekiz)       :     6’sı da kapalı

         6    (Altı)          :     6’sı da açık

         2    (İki)            :     2 tane kapalı

         3    (Üç)            :     3 tane kapalı

         4    (Dört)         :     4 tane kapalı

         25 atan 25+1, 12 atan 12+1 oynar. Bu oynanan eklere “PENGİ” denir. 25 ve 12 atan, önünde oynayacak yeteri kadar basamak yoksa yalnız pengini oynar yani 1 basamak ilerler. Keza 2 , 3 , 4 , 6 ve 8 atınca da önünde oynayacak kadar basamağı yoksa oynamaz bekler.